คำถามจิตวิทยา และจริยธรรม เมื่อผมสามารถสับสวิตซ์รถไฟ และต้องเลือกชนใครสักคน
คุณเคยฟังคำถามแนวจิตวิทยากันบ้างไหมครับ
ตัวอย่างคลาสสิค ที่น่าจะเคยได้ยินคือ
รถไฟขบวนหนึ่งกำลังแล่นด้วยความเร็ว มีคนนอนอยู่ด้านหน้า 5 คน และบังเอิญ คุณยืนอยู่ข้างรางรถไฟ ใกล้สวิตซ์สับราง หากคุณสับรางให้รถไฟเลี้ยว ห้าคนนั้นจะรอด แต่โชคร้ายที่บังเอิญมีหนึ่งคนจะต้องตาย คุณจะเลือกอะไร และทำไมคุณถึงเลือกแบบนั้น
มันเป็นคำถามที่เป็นข้อถกเถียงมานาน และมันไม่ได้มีคำตอบแน่ชัด ว่าสิ่งไหนเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด
- บางคนอาจเลือกสับรางให้มีคนตายเพียง 1 คน เพื่อรักษาชีวิตอีก 5 คน
- บางคนอาจปล่อยให้รถไฟวิ่งไปตามทางของมัน เพราะไม่อยากมีส่วนเกี่ยวข้องกับการตายของอีกคน หรือก็คือไม่อยากจะรู้สึกผิด ที่ต้องตัดสินใจฆ่าใคร
ถ้าเป็นคุณล่ะ จะเลือกทางไหน?
สำหรับผมคิดว่า คำถามมันยังขาดปัจจัยอีกหลายอย่าง ดังนั้นผมจึงไม่สามารถระบุได้แน่ชัดว่าจะเลือกแบบไหน
หมายความว่ายังไง?
คือถ้าคำถามอยากให้เราเลือก 1 คน หรือ 5 คน อย่างใดอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่มีคำตอบอื่น ผมคงต้องตอบ 5 คน อย่างไม่มีทางเลือก
แต่ในความเป็นจริงแล้ว มันมีปัจจัยที่ส่งผลต่อการกระทำเยอะมาก ผมจะไล่เรียงให้ฟัง
- การที่คุณสับสวิตซ์รถไฟกระทันหัน มันย่อมส่งผลต่อขบวนรถไฟ รถไฟอาจจะพลิกคว่ำ คนในรถไฟอาจตายเป็นหลักสิบก็ได้ ดังนั้นดูก่อนว่าเราสื่อสารกับคนขับได้ไหม และให้คนขับตัดสินใจ อาจจะเป็นทางเลือกที่ดี
- หรือหากคุณทราบว่าสามารถสับสวิตซ์รถไฟได้ โดยรถไฟไม่พลิกคว่ำแน่ๆ ก็อาจจะเลือกให้รถไฟเลี้ยว เพราะการเลี้ยว เป็นการฉลอความเร็ว มันมีประโยชน์มาก เพราะคุณจะได้เวลาเพิ่มมากขึ้น คนที่นอนอยู่อาจจะหนีทันก่อนที่รถไฟจะมาทับ
- หรือในความเป็นจริง คุณอาจจะเห็นวัตถุ ที่สามารถโยนไปฉลอความเร็วของรถไฟได้ อันนี้ก็มีผลต่อการตัดสินใจ
- สถานีมีคนช่วยเหลือหรือไม่ ในสถานการณ์จริงคุณคิดว่า คุณจะอยู่ตรงนั้นคนเดียวจริงๆหรอ มันค่อนข้างเป็นไปได้ยาก ถ้ามีคนอยู่ใกล้ๆ ต้องมาดูอีกว่า สามารถช่วยใครได้บ้าง ซึ่งมันส่งผลกับสิ่งที่ผมจะเลือก
Comments
Post a Comment